DZIAŁ ARCHEOLOGICZNY

---

Dział archeologiczny jest jednym z największych zbiorów muzeum, dokumentującym najdawniejsze dzieje Ziemi Hrubieszowskiej, aż po czasy nowożytne. Najstarsze skatalogowane zabytki pochodzą z okresu paleolitu. Pierwsze muzealia w dziale stanowiły początkowo depozyt, a następnie przekaz Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego i były to znaleziska pozyskane w formie darów od przypadkowych znalazców. Z czasem zbiory zaczęły się powiększać o przedmioty z badań terenowych prowadzonych przez ówczesny Zakład Archeologii UMCS w Lublinie.

Muzeum pierwsze samodzielne badania terenowe rozpoczęło w 1983 r., na stanowisku kultury strzyżowskiej w Stefankowicach, pod kierownictwem Wiesława Komana. Znaczącą rolę w pracy instytucji w latach 80. XX w. odegrały badania powierzchniowe w ramach Archeologicznego Zdjęcia Polski.

Napływ nowych zabytków do Działu archeologicznego znacznie zmniejszył się w latach 1976-1999, w związku z przekształceniem muzeum w oddział Muzeum Okręgowego w Zamościu. Duża część zabytków z badań archeologicznych na terenie powiatu hrubieszowskiego, w tym z badań na cmentarzysku Gotów w Masłomęczu, prowadzonych przez prof. dr hab. Andrzeja Kokowskiego, została przekazana do Muzeum Okręgowego w Zamościu. Dopiero po przekształceniu w październiku 1999 r. muzeum w instytucję samorządową, podległą pod Starostwo Powiatowe w Hrubieszowie spowodowało, że wszystkie znaleziska archeologiczne z powiatu przekazywane są do jego zbiorów.

Zabytki trafiające obecnie do Działu archeologicznego pochodzą z badań prowadzonych przez Instytut Archeologii UMCS w Lublinie, z przekazów Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Lublinie Delegatura w Zamościu oraz z badań prowadzonych z ramienia muzeum. Znaczna część zabytków pochodzi z badań ratowniczych i nadzorów archeologicznych prowadzonych przy inwestycjach budowlanych, a także prywatnych kolekcji i przypadkowych znalezisk pojedynczych zabytków.

Muzeum prowadziło własne badania wykopaliskowe w obrębie stanowisk, takich jak: Gródek nad Bugiem (stan. 1C, 1 B, 6, 29, 31); Teptiuków (stan. 6 i 7); Dziekanów (stan. 10); Łuszków (stan. 6); Czerniczyn (stan. 3); Wieniawka (stan. 6); Tyszowce (kurhan 3 i 10); Ślipcze (stan. 17); Moroczyn (stan. 32 i 44); Mołożów Kolonia (stan. 35); Gozdów (stan. 27); Janki Dolne (stan. 3); Czumów (stan. 16); Alojzów (stan. 9), Terebiń (stan. 70), Honiatyczki

Ostatnim większym przedsięwzięciem pracowników Działu archeologicznego są badania ratownicze, prowadzone od 2009 roku na stanowisku sepulkralnym kultury strzyżowskiej, datowanej na wczesny okres epoki brązu, znajdującym się w Rogalinie, gmina Horodło. Jak dotąd są to najdłużej trwające badania prowadzone w historii muzeum. Od samego początku kieruje nimi Anna Hyrchała, kustosz w Dziale archeologicznym. Partnerem w badaniach jest Instytut Archeologii UMCS w Lublinie.

Wśród najcenniejszych zabytków zgromadzonych na przestrzeni 50 lat można wymienić choćby: zbiór ozdób miedzianych neolitycznej kultury lubelsko-wołyńskiej z Gródka (stan. 1C), zespół trzech naczyń z uchami w kształcie głów baranich kultury pucharów lejkowatych z Gródka (stan. 1C) także z okresu neolitu, zespoły grobowe kultury pomorskiej z Gródka (stan. 31), zespół zabytków grupy masłomęckiej, utożsamianej z Gotami z Gródka i Masłomęcza, czy niedawno odkryty, imponujący skarb brązowych przedmiotów z Kułakowic w gminie Hrubieszów. Dział posiada również kolekcję numizmatów, wśród których bezcenne są aureus Postumusa, uzurpatora Galii z lat 259-269 i barbarzyńskie naśladownictwo rzymskiego solidusa z Gródka. W zbiorach działu znajduje się także unikatowa kolekcja sakraliów wczesnośredniowiecznych, przekazana przez Instytut Archeologii UMCS w Lublinie. W ostatnim czasie zbiory działu wzbogaciły się o interesujące znaleziska ze wspomnianego cmentarzyska kultury strzyżowskiej w Rogalinie.

---

---

---

(C)2009 Muzeum im. ks. St. Staszica - wszelkie prawa zastrzeżone

autor strony: Tombi